Zakończenie konkursu Wiki Lubi Zabytki

31 października 2014 – komisja konkursowa opublikowała ostateczne wyniki polskiej edycji Wiki Lubi Zabytki (WLZ), największego konkursu fotograficznego na świecie. Dziesięć najlepszych fotografii z Polski będzie konkurować z najlepszymi spośród 320 tys. zdjęć przesłanych z całego świata.

Celem konkursu Wiki Lubi Zabytki (Wiki Loves Monuments) jest zgromadzenie fotografii dokumentujących materialne dziedzictwo ludzkości i udostępnienie ich na wolnych licencjach, do bezpłatnego wykorzystania przez wszystkich.

Wręczenie nagród odbędzie się 29 listopada podczas kolejnej edycji Warszawskich Otwartych Wikispotkań organizowanych w Młodzieżowym Domu Kultury (MDK, ul. Łazienkowska 7, Warszawa).

Zdjęcia można oglądać w internecie, w MDK od 18 listopada do 31 grudnia będzie można oglądać je także podczas wystawy wielkoformatowych odbitek.

Cel konkursu

Adam Kliczek, przewodniczący komisji konkursowej a prywatnie fotograf i redaktor Wikipedii podkreśla, że wybór 10 najlepszych zdjęć spośród kilkudziesięciu tysięcy to olbrzymie przedsięwzięcie. – Ostateczne obrady komisji konkursowej trwały 5 godzin, ale praca nad wyborem najlepszych zdjęć trwała o wiele dłużej. Do konkursu zgłoszono ok. 50 tys. fotografii. W ciągu półtora tygodnia kilkuosobowej komisji udało się wybrać z nich ok. 4800, a w następnym etapie zeszliśmy do 2500. Te trafiły do członków komisji konkursowej. Każdy z nich wybrał około 30-40 najlepszych według siebie zdjęć. Jako że wiele z nich się powtarzało, na wspólną listę trafiło 150 fotografii, z których w drodze selekcji negatywnej wybraliśmy 20. To nad nimi trwały najbardziej zażarte spory – wyjaśnia.

Wszystkie zgłoszone zdjęcia trafiały na wolnych licencjach na stronę Wikimedia Commons będącą repozytorium zdjęć, grafik i plików multimedialnych dostępnych w Wikipedii i wszystkich jej projektach siostrzanych (Wikisłownik, Wikinews, Wikibooks, Wikicytaty itd). Zgodnie z zasadami wolnych licencji ze zdjęć udostępnionych na stronie Wikimedia Commons może korzystać każdy, także do celów komercyjnych, o ile zachowa zgodność z wymaganiami licencji.

Nagrodzone zdjęcia

Ostatecznie nagrody za najlepsze zdjęcia trafią do autorów fotografii kaplicy św. Wawrzyńca na Śnieżce (1. miejsce, nagroda 3000 zł), drutów obozowych w Auschwitz (2. miejsce, 1500 zł) oraz sklepienia kościoła pokoju w Świdnicy (3. miejsce, 750 zł).

Dziesięć najlepszych zdjęć z Polski weźmie udział w ogólnoświatowym etapie konkursu Wiki Loves Monuments. Zwycięzcy mają być znani przed końcem roku.

Dodatkowe nagrody (odpowiednio 2000 zł, 1500 zł i 750 zł) trafią także do autorów najlepszych zdjęć z listy zabytków, których publicznie dostępnych zdjęć udostępnionych na wolnych licencjach nie było jeszcze w internecie. W tym przypadku wybierano nie pojedyncze zdjęcie, a całokształt pracy uczestnika. Zwycięzcą został Jacek Halicki, nagrody za kolejne miejsca trafiły też do użytkowników o pseudonimach SMilejski i Daniel.zolopa.

W następnym etapie jury wybrało najlepsze zdjęcia w trzech kategoriach tematycznych, w których na zwycięzców czekały nagrody ufundowane przez współorganizatorów konkursu. Za najlepsze zdjęcia w kategorii « architektura drewniana » jury uznało fotografię wnętrza kościoła pokoju w Świdnicy, kolejne miejsca zajęły zdjęcia wiatraka w Tylewicach oraz drewnianego domu w Starym Waliszowie.

W kategorii « Architektura XX w. i industrialna/post-industrialna » przyznano tylko dwie nagrody : zwyciężyło zdjęcie dworca we Wrocławiu (otrzymało również wyróżnienie nr. 6 w kategorii głównej) oraz fotografia wrocławskiego Mostu Grunwaldzkiego (nr. 8 w kategorii głównej).

Podobnie w kategorii « kamienica/pejzaż miejski » przyznano jedynie dwie nagrody za zdjęcie ul. Grottgera w Kłodzku oraz za fotografię Uniwersytetu Wrocławskiego o poranku.

Wybór zdjęć

Jak podkreśla członek komisji konkursowej Antoni Kreis, dokumentalista w chorzowskim skansenie i członek ZPAF, w konkursie chodziło przede wszystkim o walory dokumentacyjne zdjęć. – Ważne jest zgromadzenie dokumentacji zabytków, do tego na wolnych licencjach, żeby z tych zdjęć mogli korzystać inni. Coraz więcej osób umie zrobić zdjęcie poprawne od strony technicznej, dobrze wykadrowane i ostre, ale to nie wszystko. Dlatego zawsze staram się szukać wartości estetycznych,
zegoś własnego od autora, jego indywidualnego wkładu : sposobu podejścia tematu, godziny zrobienia zdjęcia, doboru światła. Zwraca też uwagę fakt, że większość ze zgłoszonych zdjęć to plany ogólne, zdjęcia robione z daleka. Tymczasem detal – jakiś gzyms, klamka czy fragment – to także część zabytku i często więcej o nim mówi, niż ujęcie z daleka. Chyba każdy rozpozna na zdjęciu Wawel, ale składające się na niego detale architektoniczne już mało kto – tłumaczy.

Zdaniem Antoniego Kreisa konkurs Wiki Lubi Zabytki spełnia też ważną funkcję społeczną. – Zawodowcy nie do wszystkiego dotrą, nie na każdy budynek będą mieli zlecenie, czas czy możliwości. A amator, nazwijmy go w cudzysłowie, wlezie tam, gdzie nie dotrze nikt inny. Zdjęcia dokumentacyjne zawsze kiedyś się przydają. Dziś nie doceniamy ich zalet, ale za 30 lat wielu z tych zabytków może już nie być, drewniane kościoły łatwo płoną. W XIX wieku fotografowie nie jeździli na wieś, bo nie było tam dla nich klientów. I skutek jest taki, że brakuje nam zdjęć dokumentujących życie większej części Polski w tamtym czasie. Dziś niby wszyscy mają aparaty w komórkach, ale czy za 30 lat z tych zdjęć cokolwiek będzie się nadawało do wykorzystania? Dlatego ten konkurs ma rację bytu – przekonuje.

Historia konkursu

W 2010 twórcy holenderskiej Wikipedii postanowili ogłosić konkurs na najlepsze zdjęcia zabytków wpisanych do rejestru Rijksmonument. Konkurs okazał się olbrzymim sukcesem, dzięki niemu w ciągu kilku miesięcy na strinie Wikimedia Commons, repozytorium mediów dla Wikipedii i wszystkich projektów siostrzanych, pojawiło się ponad 12,5 tys. fotografii dokumentujących najważniejsze skarby dziedzictwa narodowego Holandii.

Pomysł podchwycili wolontariusze z innych krajów i w 2011 w ramach obchodów Europejskich Dni Dziedzictwa w 18 krajach (w tym w Polsce) zorganizowano konkurs Wiki Loves Monuments. Ponad 5,5 tys. fotografów przesłało łącznie ok. 170 tys. zdjęć, dzięki czemu konkurs trafił do Księgi Rekordów Guinnessa w kategorii „Największy konkurs fotograficzny”.

Spośród najlepszych zdjęć z poszczególnych krajów wybrano 12 najlepszych.

Trzecia edycja konkursu, która odbyła się w dniach 1-30 września 2012, objęła już cały świat: 15 tys. osób z 35 krajów przesłało ponad 363 tys. zdjęć. Wśród krajów najbardziej aktywnych znalazły się Niemcy, Hiszpania i Polska. Za najlepsze zdjęcia konkursu uznano fotografię grobowca Safdarjunga (Indie), rzymskiego akweduktu w Segowii (Hiszpania) i pól ryżowych w Batad (Filipiny). Nagrody trafiły także do autorów najlepszych zdjęć zabytków z Polski. W pierwszej trójce znalazły się fotografie przedstawiające kościół na wyspie w Zwierzyńcu, wnętrze klasztoru cysterskiego w Lubiążu oraz ruiny zamku w Ogrodzieńcu.

W 2013 w konkursie wzięły udział już 52 państwa z całego świata. Po raz kolejny Polska uplasowała się wśród najaktywniejszych uczestników: uczestnicy z Polski wgrali prawie 48 tys. zdjęć i zdeklasowali pod tym względem rywali z Niemiec i Ukrainy. W sumie autorzy ze wszystkich krajów udostępnili na wolnych licencjach ok. 370 tys. zdjęć zabytków. Zwyciężyło zdjęcie wiaduktu kolejowego w Szwajcarii. Wśród 12 najlepszych zdjęć znalazły się także fotografie zabytków z Polski: XVII-wiecznego domu tkaczy w Nowej Rudzie, Wzgórza Wawelskiego i klasztoru Norbertanek w Zwierzyńcu.

Autor: Krzysztof Machocki