Skoro każdy może edytować Wikipedię, to skąd wiadomo, że jest wiarygodna? Czy wikipedyści sprawdzają nawzajem swoje hasła u źródeł?
Encyklopedia, którą każdy może współtworzyć, w dodatku anonimowo – taki pomysł może budzić obawy o wiarygodność efektu końcowego. Jednak przeprowadzone badania dowodzą, że Wikipedia jest równie wiarygodna, co encyklopedia Britannica. Jak to możliwe? Choć każdy może dopisać coś do Wikipedii, to jednak nie znaczy wcale, że może dopisać co tylko i jak tylko chce. Aby ochronić jakość tak wyjątkowej encyklopedii jej społeczność wypracowała zasady stojące na straży jej wiarygodności.
Bardzo ważną wśród tych zasad jest zasada weryfikowalności. Głosi ona, że nie możemy do Wikipedii dodać niczego, co nie zostało wcześniej opublikowane w wiarygodnym, zewnętrznym źródle informacji. Źródła te muszą być w artykule oznaczone za pomocą przypisu lub bibliografii. Dzięki temu każdy wikipedysta lub czytelnik może sprawdzić daną informację we wskazanej publikacji i upewnić się, że Wikipedia wiernie ją podaje.
Im bardziej kontrowersyjna informacja i im bardziej poważny temat, tym więcej wymagamy od źródeł. Np. nie będziemy się upierać przy recenzowanym źródłach naukowych w haśle o popularnym gwiazdorze seriali (choć nie zadowoli nas też portal plotkarski). Ale za to mamy bardzo ścisłe i surowe wytyczne co do źródeł w hasłach medycznych.
No dobrze, zasada zasadą, ale czy ktoś to wszystko rzeczywiście weryfikuje? Tak, i to na kilku poziomach. Pomyślcie o tradycyjnej publikacji – ma ona określoną redakcję i proces weryfikacji o określonym czasie trwania. Wikipedia za to ma ogromną rzeszę redaktorów, w skład której wchodzą nie tylko wikipedyści-wolontariusze, ale też czytelnicy. A proces weryfikacji trwa nieustannie, w każdej chwili hasło może zostać poprawione lub uzupełnione o nowe odkrycia nauki.
Istnieje cała grupa wolontariuszy, którzy na bieżąco przeglądają wszystkie zmiany jakie dokonują się na Wikipedii. To tak zwane patrolowanie ostatnich zmian to pierwszy poziom kontroli. Dzięki niemu zatrzymujemy też wandali niszczących Wikipedię. Poza tym większość wikipedystów ma listy haseł, które obserwuje. To artykuły, które dany wikipedysta rozbudował lub utworzył, ale też hasła z dziedziny, którą się interesuje. Istnieją też Wikiprojekty, a więc grupy wikipedystów, którzy interesują się daną tematyką i często pracują na hasłach z nią powiązanych.
A ponieważ Wikipedia to projekt oparty na współpracy, więc wykorzystujemy to również podczas weryfikowania haseł – bywały przypadki, kiedy wikipedyści pomagali sobie nawzajem w zdobyciu trudno dostępnych źródeł potrzebnych do sprawdzenia jakiejś informacji. Każdy czytelnik może też zgłosić, że jakieś hasło budzi jego wątpliwości, korzystając z przycisku Zgłoś błąd, znajdującego się po lewej stronie każdej strony.
Mimo tego korzystając z Wikipedii warto zwracać uwagę czy hasło nie ma szablonów ostrzegawczych informujących o błędach oraz czy opatrzone jest bibliografią i przypisami. Polecamy też hasła odznaczone tytułami Dobrego lub Medalowego Artykułu – to nasze najlepsze z najlepszych, pokazujące jak wysoki może być poziom informacji na Wikipedii. Czy wiecie, że jedno z takich haseł, artykuł o gorączce Denga, zostało przedrukowane jako artykuł naukowy w profesjonalnym czasopiśmie medycznym?
Ta notka powstała jako część kampanii mającej zaspokoić ciekawość naszych czytelników, chcących dowiedzieć się więcej o encyklopedii, jej twórcach i jej zasadach. Jeśli sami macie pytanie o to, jak działa Wikipedia, możecie je przesyłać na adres natalia.szafran@wikimedia.pl lub pytać poprzez profile Wikipedii w mediach społecznościowych. To pomoże nam lepiej zrozumieć czego chcielibyście się dowiedzieć.
„Mimo tego korzystając z Wikipedii warto zwracać uwagę czy hasło nie ma szablonów ostrzegawczych informujących o błędach…”
O błędach? Który szablon informuje o tym, że w haśle jest błąd?