Relacja z odsłonięcia pomnika Wikipedii w Słubicach

Informacja o powstaniu pierwszego na świecie pomnika Wikipedii niezwykle poruszyła wolontariuszy największej na świecie encyklopedii. Szczególnie zainteresowana była społeczność polska, gdyż rzeźba ta miała stanąć w naszym kraju, a konkretnie w Słubicach, niewielkim mieście akademickim, mieszczącym się w pobliżu polsko-niemieckiej granicy. Dlatego w ciągu kilku ostatnich tygodni temat ten wracał nieustannie – pisaliśmy o nim na blogu i na naszych profilach w mediach społecznościowych. Tym razem chcielibyśmy skoncentrować się na samej ceremonii otwarcia, na prośbę społeczności wikipedystów dostarczając możliwie szczegółową relację z tego, co działo się w Słubicach w dniu odsłonięcia pomnika. Po ogólne informacje na temat idei powstania, inicjatorów i autora, zapraszamy do naszej wcześniejszej notki na ten temat.  

Ceremonia odsłonięcia pomnika odbyła się 22 października.  Poprzedziła ją sesja popularnonaukowa zorganizowana w Collegium Polonicum. Otworzył ją wykład profesora Dariusza Jemielniaka, wikipedysty i badacza Wikipedii, autora pierwszej na świecie etnografii społeczności wikipedystów (pl. Życie wirtualnych dzikich. Netnografia Wikipedii, ang. Common Knowledge? An Ethnography of Wikipedia). Prof. Jemielniak posłużył się przykładem długotrwałego sporu o nazwę hasła dotyczącego Gdańska, aby omówić rolę konfliktów w kształtowaniu się treści wirtualnej encyklopedii. Po wykładzie nastąpiła dyskusja panelowa poświęcona przyszłości Wikipedii. Oprócz prof. Jemielniaka wzięli w niej udział: Sebastian Wallroth z Wikimedia Deutschland, Garfield Byrd, przedstawiciel Wikimedia Foundation oraz Natalia Szafran-Kozakowska ze Stowarzyszenia Wikimedia Polska. Paneliści dyskutowali na temat możliwych kierunków rozwoju projektu, o przyczynach niedoreprezentacji kobiet w środowisku wikipedystów, spierali się na temat słuszności lub nie angażowania się Wikipedii w działania mające na celu ochronę wolności w internecie oraz na temat granic encyklopedyczności, poruszali też tematy związane z motywacjami wikipedystów, płatnym edytowaniem i ochroną neutralności i wiarygodności haseł.

Po zakończonej dyskusji uczestnicy przeszli na plac Frankfurcki, gdzie, pomimo niesprzyjającej pogody, zgromadzili się już licznie słubiczanie, polscy i niemieccy wikipedyści oraz przedstawiciele mediów, oczekujący na odsłonięcie pomnika. Nim jednak nastąpił ten moment, głos zabrali przedstawiciele lokalnej społeczności i reprezentanci środowiska Wikimediów.

Po powitaniu przybyłych przez burmistrza Słubic Tomasza Ciszewicza, przyszedł czas na przemowę Dr. Krzysztofa Wojciechowskiego, inicjatora idei powstania pomnika Wikipedii. Dr Wojciechowski wyraził szacunek i wdzięczność wobec anonimowych twórców największej na świecie encyklopedii, zaznaczył także, że wiedza prezentowana w Wikipedii jest gromadzona z altruistycznych, a nie egoistycznych pobudek, budowana w toku dyskusji z dbałością o obiektywizm. Wskazał także, że Wikipedia jest dowodem na to, że ludzie mogą współpracować ponad różnicami kulturowymi, językowymi czy religijnymi.

Natalia Szafran-Kozakowska ze Stowarzyszenia Wikimedia Polska przyznała, że wikipedyści nigdy nie spodziewali się pomnika w nagrodę  za swoją pracę. Motywuje ich wiara, że wolna i łatwo dostępna wiedza jest cennym darem, dzięki któremu ludzie mogą zmieniać i poszerzać swój świat, realizować swój potencjał i utrzymywać naturalną ciekawość wobec rzeczywistości i chęć do zadawania pytań i krytycznego myślenia. Ten pomnik jest dla mnie sygnałem, że czytelnicy rozumieją naszą misję i wspierają ją oraz, że Wikipedia stała się czymś ważnym w ich życiu – dodała Szafran-Kozakowska.

Przekazała także dar od wikipedystów – księgę pamiątkową dla inicjatorów powstania pomnika, wydrukowaną przez Stowarzyszenie Wikimedia Polska. W księdze tej zebrano podziękowania za pomnik, napisane przez ponad 100 wikipedystów z całego świata (w tym przez założyciela Wikipedii Jimmy’ego Walesa oraz dyrektor wykonawczą Fundacji Wikimedia Lilę Tretikov), ponadto zamieszczono w niej hasła o pomniku, zaczerpnięte z 22 wersji językowych Wikipedii oraz wstęp autorstwa dr. hab. Tomasza Ganicza, prezesa Stowarzyszenia Wikimedia Polska.

Następnie głos zabrali Sebastian Wallroth z Wikimedia Deutschland oraz Garfield Byrd z Wikimedia Foundation. Zdaniem Wallrotha  rzeźba Hakobyana doskonale oddaje charakter Wikipedii – nigdy nie zakończonego projektu, żywego organizmu, który rozrasta się i zmienia wraz z rozrastającą się i zmieniającą ludzką wiedzą. Czy jednak dzieło, które jest nieustającym procesem, może mieć swój pomnik? Wallroth zauważył, że niemieckie słowo Dankmal określające pomnik było stosowane przez Marcina Lutra w znaczeniu wspornika pamięci.  I tym, zdaniem przedstawiciela Wikimedia Deutschland, powinien być dla wikipedystów pomnik w Słubicach – miejscem, gdzie mogą się spotkać i z zadowoleniem podsumować swoje dokonania oraz ocenić wyzwania na przyszłość.

Po tych wypowiedziach przyszedł czas na zasadniczą część uroczystości – twórca pomnika, Mihran Hakobyan przeciął wstęgę, a burmistrz Ciszewicz odsłonił pomnik. Stał się on natychmiast centrum zainteresowania fotoreporterów i fotografów-amatorów, którzy spędzili dużo czasu, uwieczniając rzeźbę. Tymczasem gospodarze i goście ceremonii (w tym m.in. były burmistrz Słubic dr Ryszard Bodziacki oraz starosta słubicki Andrzej Bycka) udali się na bankiet, w czasie którego wikimedianie i przedstawiciele Collegium Polonicum omawiali możliwe formy współpracy.

Czy uroczystość była udana? To było wspaniałe wydarzenie! Świetnie zorganizowane i przeprowadzone  – ocenia prof. Dariusz Jemielniak. I dodaje – Dr Krzysztof Wojciechowski poświęcił lata na realizację swojego marzenia, dzięki wsparciu burmistrza Słubic i lokalnych władz stworzył  coś, co w niepowtarzalny sposób wpisze się w historię ruchu Wikimedia.  Moim zdaniem Słubice powinny stać się miejscem regularnych spotkań wikipedystów z środkowej i wschodniej Europy, szczególnie z Niemiec i Polski. Dobra infrastruktura (hotele,restauracje i przyjazny wikimedianom uniwersytet) czynią z niego świetny materiał na punkt skupiający wikipedystów. Z przyjemnością tu wrócę.