Tegoroczna edycja Igrzysk Wolności – jednego z najważniejszych wydarzeń intelektualnych w Polsce – odbyła się pod hasłem „Czas niepewności”. To spotkanie ludzi nauki, kultury, biznesu i organizacji społecznych, których łączy potrzeba rozmowy o przyszłości. Wśród partnerów idei znalazła się także Wikimedia Polska. Na nasze zaproszenie ruch Wikimediów reprezentowała Franziska Heine, Dyrektorka Wikimedia Deutschland, która wzięła udział w panelu o wolności słowa.
W obronie wolności słowa
Podczas panelu „Wyzwania dla wolności słowa” głos zabrała Franziska Heine, dyrektorka wykonawcza Wikimedia Deutschland. Jej wystąpienie dotykało sedna misji Wikimedia: wolny dostęp do wiedzy nie istnieje bez wolności słowa.
Heine zwracała uwagę, że w dobie kryzysu demokracji liberalnej swobodny obieg informacji jest zagrożony z różnych stron – zarówno przez populistyczne ruchy ograniczające krytykę władzy, jak i przez zjawiska takie jak cancel culture czy ideologia woke. Broniąc wolności słowa, broni się fundamentu, na którym opiera się nie tylko Wikipedia, ale cała sfera obywatelskiego zaangażowania.
W wywiadzie dla Gazety Wyborczej wprost powiedziała:
„Gdy ludzie uznają, że wystarczą im treści dostarczane przez mechanizmy, w których nie ma procesów weryfikacji – jak modele AI – będziemy mieć poważniejszy problem niż to, że ktoś przestaje korzystać z Wikipedii.”
Franziska Heine Wikimedia DeutschlandTo ostrzeżenie przed światem, w którym fałszywa informacja wystarczy, bo pasuje do naszych przekonań, trafnie oddaje napięcia współczesności. Wikimedia, jako globalny ruch na rzecz otwartej wiedzy, pozostaje przestrzenią, w której źródła, weryfikacja i odpowiedzialność za słowo są nienegocjowalne.
Sztuczna inteligencja w służbie człowieka
Kolejnym ciekawym punktem programu z punktu widzenia Wikimediów była debata „Sztuczna inteligencja dla rozwoju ludzkości: AI oparta na filozofii”, w której wystąpił prof. Dariusz Jemielniak, wiceprezes Polskiej Akademii Nauk, profesor Akademii Leona Koźmińskiego i były członek Rady Powierniczej Wikimedia Foundation.
W centrum rozmowy znalazło się pytanie o to, czy technologia napędzana logiką zysku może naprawdę służyć człowiekowi. Dyskutanci – przedstawiciele nauki, biznesu i filozofii – zgodzili się, że rozwój sztucznej inteligencji musi opierać się na wartościach, które chronią podmiotowość człowieka i wspierają otwarty dostęp do wiedzy.
Dariusz Jemielniak podkreślał znaczenie edukacji i przejrzystości modeli AI. Jako badacz społeczności cyfrowych i współtwórca ruchu otwartej wiedzy, wskazywał na rolę Wikipedii i Wikidanych jako przeciwwagi dla zamkniętych systemów informacyjnych, które kształtują rzeczywistość bez społecznej kontroli.
Wikimedia: głos odpowiedzialnej wolności
Udział przedstawicieli Wikimedia w Igrzyskach Wolności był czymś więcej niż symbolicznym gestem. To przypomnienie, że wolność słowa i otwarta wiedza są ze sobą nierozerwalnie związane. W czasach, gdy informacja stała się polem walki ideologicznej i ekonomicznej, Wikimedia pozostaje przestrzenią współpracy, zaufania i odpowiedzialności.
Takie wydarzenia jak Igrzyska Wolności są potrzebne – nie tylko, by debatować o przyszłości, ale by ją współtworzyć. W duchu dialogu, rzetelności i wolności, które od ponad dwóch dekad definiują społeczność Wikipedii.
https://www.youtube.com/watch?v=JEMrPazhwBY&t=29sWysoka frekwencja i głód debaty
Sale były zapełnione – zarówno na sesjach stricte „demokratycznych”, jak i technologicznych. To kolejny sygnał, że debata o wolności, bezpieczeństwie i jakości informacji jest dziś w Polsce pilnie potrzebna.
Clooney w Łodzi – rozgłos i pytania
George Clooney przyciągnął ogromną uwagę krajowych i zagranicznych mediów, dając Igrzyskom spektakularny zasięg. To bezsporne wzmocnienie widoczności marki wydarzenia. Jednocześnie stawia pytanie: czy gwiazdorska obecność nie przyćmiewa innych, merytorycznie kluczowych rozmów? Z perspektywy idei Igrzysk ciekawym (i może bardziej „tematycznym”) wyborem wydaje się też potencjalna obecność Amal Clooney – prawniczki od praw człowieka i wolności słowa. Warto o tym rozmawiać przy projektowaniu następnych edycji.
W Igrzyskach Wolności 2025 uczestniczyły z ramienia Wikimedia Polska: Jolanta Drzewakowska, Małgorzata Gramatnikowska i Agnieszka Nowicka-Szopa – nie tylko na panelach, lecz także na warsztatach tematycznych oraz relacjonując je na żywo w mediach społecznościowych.
Bardzo ciekawe spojrzenie na Igrzyska Wolności przez pryzmat Wikimediów! Co ciekawe, frekwencja pokazuje, że Polacy nie tylko chcą wiedzieć, gdzie leży ich kopalnia Guido, ale też debatować o przyszłości. Choć obecność Clooneyów to spektakularny show, warto pamiętać, że to Wikipedii i Wikidanych też można było poświęcić więcej uwagi, a nie tylko sztucznej inteligencji opartej na filozofii (coś jak żartobliwe AI dla rozwoju ludzkości). Wolność słowa i otwarta wiedza to zasada, ale czy tylko Wikipedia jest tu królową? Warto się o tym dłużej zastanowić, może przy kolejnej edycji Igrzysk.