W portalu Się Myśli ukazał się list otwarty skierowany do wikipedystów. Jego autor, pan Zbigniew Sajnóg odnosi się w tekście do usunięcia z encyklopedii biogramu pani Joanny Kabali. Choć zapoznał się on z treścią zasad i zaleceń Wikipedii, w tym encyklopedyczności i weryfikowalności, uważa, że nie są one właściwe dla wolnej encyklopedii, nie pozwalając zamieścić w niej życiorysów osób wartościowych, lecz słabo znanych. Poniżej znajduje się odpowiedź wikipedystów na ten tekst.
Szanowny Panie!
Biogram pani Joanny Kabali został usunięty, ponieważ wikipedyści, w toku dyskusji, uznali, że nie jest to osoba encyklopedyczna, a więc na tyle rozpoznawalna, znana, nagrodzona, czy opisana w wiarygodnych, zewnętrznych źródłach wiedzy, aby mogła mieć własne hasło w encyklopedii. Zastosowane przez nich kryterium encyklopedyczności wydaje się Panu szkodliwe dla Wikipedii, uniemożliwiające znalezienie się w niej osób interesujących czy wartościowych lecz słabo znanych czy opisanych. Takie postawienie sprawy oznacza, że nie do końca rozumie Pan cele stojące za zaleceniem encyklopedyczności, ale też i nie za bardzo rozumie rolę Wikipedii.
Społeczność wikipedystów doskonale rozumie, że – ceniąc dorobek pani Joanny Kabali i żywiąc szacunek dla jej działań – chciałby Pan aby jak najwięcej osób mogło zapoznać się z tą ważną dla Pana postacią. Nie tylko Pan chciałby w ten sposób skorzystać z Wikipedii – niejeden użytkownik zabiega o publikację biogramu osoby, którą ceni, czasem rzecz dotyczy utalentowanego krewnego, zasłużonego przodka, niekiedy po prostu lubianego artysty czy sportowca. Nie ma nic złego w tego typu intencjach. Gdyby jednak Wikipedia czyniła im wszystkim zadość, zostałaby zalana tysiącami biogramów, ogromem informacji, nie zawsze interesujących dla szerokiego grona czytelników. W tym informacyjnym chaosie trudno byłoby poruszać się czytelnikom, którzy zamiast usystematyzowanego źródła rzetelnej wiedzy, otrzymywaliby po prostu bezładny zbiór informacji.
Dlatego wikipedyści przyjęli, że Wikipedia nie może być źródłem informacji o wszystkich i wszystkim, że podmioty, które opisujemy muszą podlegać jakiejś selekcji. Przyjęliśmy więc, że osoby czy tematy, nim zostaną opisane w Wikipedii, powinny być najpierw rozpoznane jako ważne czy znaczące przez zewnętrzne źródła, być opisane w publikacjach naukowych czy mediach, czy wreszcie być nagradzane.
Czy to naprawdę potrzebne? Cóż, nawet pomimo przyjęcia takich kryteriów anglojęzyczna Wikipedia opisuje ponad 200 osób o personaliach John Smith. Proszę sobie wyobrazić, co działoby się, gdyby kryteriów encyklopedyczności nie było, ile Johnów Smithów znalazłoby się w tej encyklopedii i w jaki sposób czytelnik miałby w tym gąszczu odnaleźć interesującą dla siebie postać.
Dlaczego jednak te kryteria muszą opierać się na publikacjach czy nagrodach, a nie na wartości danej osoby? Rolą Wikipedii nie jest ocena czyichś osiągnięć, a istnienie lub nie hasła na Wikipedii nie jest dowodem lub zaprzeczeniem wartości jej dorobku. Artykuł biograficzny nie jest formą nagrody, a jedynie podsumowaniem wiedzy na dany temat. Innymi słowy – kiedy wikipedyści dyskutują o encyklopedyczności danego artysty, nie rozmawiają o tym, czy jego prace są ciekawe czy poruszające, nie zastanawiają się też czy jego działalność była doniosła moralnie czy raczej pod tym względem mniej chwalebna. Nie jest to naszą rolą, a i w większości przypadków trudno o obiektywizm w tego typu diagnozach. To, co dla jednego wspaniałe, dla innego może być okropne, to co, jeden uzna za działanie szlachetne, kto inny może zakwestionować.
W swoim liście stawia Pan przed Wikipedią doniosłe zadania – dobór biogramów ma być orężem walki o historyczną sprawiedliwość i prawdę. Doświadczenie jednak uczy, że nie istnieje jedna prawda godząca wszystkich, a ocena historycznych wydarzeń może być skrajnie różna dla poszczególnych osób. My, wikipedyści, stawiamy więc przed sobą znacznie skromniejsze zadanie – staramy się stworzyć rzetelną encyklopedię, zbierającą opublikowane w innych miejscach fakty, dostarczać czytelnikom informacje i pobudzać w nich zainteresowanie otaczającym światem, zachęcając do samodzielnych poszukiwań intelektualnych, własnych ocen i odkryć.
Z wyrazami szacunku,
Natalia Szafran-Kozakowska (wikipedystka Magalia)
Jeśli przeczyta to adresat listu – proszę nie brać tego jako poparcia Pana sprawy, bo jej nie znam.
tl;dr: wikipedyści ciągle oceniają, a niejasne kryteria sprzyjają nieprzyjemnym sytuacjom.
Dość to naciągane. Większość artykułów jest nieinteresująca dla czytelnika. Wystarczy sobie popatrzeć na statystyki artykułów i odjąć od tego boty. Zalaniem bym się nie przejmował, bo uźródłowionych postaci nie ma aż tak wiele, a chcąc wiedzieć coś o osobie X, nie muszę nigdzie się dokopywać. Wpisuję X i jest.
Gorzej już jest z poruszaniem się w obrębie jednego artykułu. Ciężej znaleźć informację w artykule niż sam artykuł. A poruszamy się w gąszczu niezweryfikowanych informacji. Wikipedyści nie raz decydowali, że takie materiały są na miejscu. Nie można kasować informacji bez źródeł, bo trzeba je oznaczyć i latami wiszą takie niewiadome rzeczy, a gąszcz jak jest, tak był. Stąd czemu ma przeszkadzać gąszcz artykułów?
Przywołuje się argument o angielskiej Wikipedii. „A co by było, jakby to była twoja matka”. Nie wiem po co przywoływać skrajne i teoretyczne przykłady. W dodatku linkujecie do strony, która mimo 200 osób, jest bardzo wygodna w poruszaniu się. Jakby było 20000 osób, to co by się stało? Można podzielić stronę na mniejsze. Według daty urodzenia, według zawodu. Takie rzeczy nawet można automatem robić.
„Rolą Wikipedii nie jest ocena czyichś osiągnięć” – no i tu już się nie zgodzę. Jeśli ktoś dostał Oscara to sprawa jest prosta. W sprawie małych nagród – tu jak najbardziej pojawiają się dyskusje czy ta nagroda/wyróżnienie/itd. jest przesłanką do pozostawienia osoby. I tak samo trwa w wielu miejscach ciągła dyskusja i ocena jakichkolwiek osiągnięć, które trzeba indywidualnie ustalić.
Brakuje dobrych kryteriów i skoro z chęcią wskazuje się na angielską Wikipedię, to polecam też brać z niej przykład. Tak by wikipedyści nie musieli dyskutować o czyichś osiągnięciach.
Piszesz „ocena historycznych wydarzeń może być skrajnie różna dla poszczególnych osób”. No więc co się dzieje jeśli nie ma kryterium dla osiągnięć danej osoby, a ktoś poda artykuł pod dyskusję? Czyż właśnie nie ma wtedy kłótni, bo wikipedyści zaczynają _oceniać_?
Nie znam tego artykułu, ale nie zgadzam się z argumentacją – utopijną wizją, w której wszystko jest ustalone i wikipedyści nic nie oceniają. Nie rób z ludzi robotów, którzy nie mają swojego punktu widzenia. A to właśnie on wpływa na to czy jakaś mniej znana osoba zostanie na Wikipedii czy nie. Niektórzy uwierzyli w to, że dzięki zasadzie WP:POV (neutralny punkt widzenia) stali się mistrzami obiektywizmu.
Im mniej kryteriów (które też nie są obiektywne, ale przynajmniej dają większe poczucie sprawiedliwości), tym więcej kłótni, oceniania przez wikipedystów. Nie wiem czy to pisana zasada, ale przyjęło się, że osoby opisane z PSB są encyklopedyczne. W dawniejszych czasach pojawiały się niepotrzebne spory, a teraz sytuacja jest jasna. Kryteria są bezduszne, ale opórcz rzeczonego poczucia sprawiedliwości są inne zalety. Choćby to, że pracuje nad nimi więcej osób niż dyskutuje nad jednym artykułem. Wydaje mi się, że atmosfera się poprawia, gdy sprawa jest jasna. Rzecz dla mnie najważniejsza: mając jasne kryteria, wiadomo czy artykuł nadaje się przed napisaniem go.
Przyznam się – opisałem kiedyś osobę z rodziny. Zwykła osoba. Robił pomiary geodezyjne. Pracował na górzystym za****iu, więc jego nazwiskiem nazwali górę. Nic wielkiego. Podpytywałem kiedyś ludzi, czy może jednak tego nie usunąć. Usłyszałem, że oczywiście, że nie, bo w końcu jak nazwali jego nazwiskiem górę, to musiał być KIMŚ. I tu pozorne osiągnięcie zadziałało w drugą stronę. Jeśli ktoś myśli, że mimo wszystko góra, to za mało, to proszę: https://pl.wikipedia.org/wiki/Klaus_Blachnitzky.